UCHWAŁA OGÓLNOPOLSKIEGO FORUM

 

pt: „Modernizacja polskiej armii i przemysłu obronnego a przyszłość polskiej gospodarki"

 

Skierowana do: Prezydenta RP, Sejmu i Senatu RP oraz Rządu RP.

Preambuła

 

Forum przedyskutowało znaczenie i formę działalności Przemysłu Zbrojeniowego dla obronności kraju, jego niepodległości i suwerenności. Zgodnie z zapisami Konstytucji, instytucje do których kierowana jest Uchwała, są odpowiedzialne za obronę, niepodległość i suwerenność, a także skutki tych działań dla narodu. Forum domaga się przystąpienia do natychmiastowych działań między innymi w zakresie:

- złożenia odpowiednich wieloletnich zamówień w polskim przemyśle, zbrojeniowym dla realizacji 6-letniego planu modernizacji Sił Zbrojnych RP

- opracowania i uruchomienia różnych narzędzi finansowych, takich jak obligacje narodowe itp. dla zwiększenia produkcji zbrojeniowej,

- nowych rozwiązań i zasad działalności jednostek badawczo - rozwojowych,

- promocji produktów polskiego przemysłu zbrojeniowego przez dyplomację w ramach struktur MSZ,

- zbadania działalności banków - w interesie narodu polskiego- w zakresie

sfinansowania wieloletnich kredytów w celu realizacji planów zbrojeniowych w polskim przemyśle zbrojeniowym.

 

W dniu 12 grudnia 2001 roku w Centrum Naukowo - Produkcyjnym Elektroniki Profesjonalnej „RADWAR" S.A. w Warszawie odbyło się Ogólnopolskie Forum pt: „Modernizacja polskiej armii i przemysłu obronnego a przyszłość polskiej gospodarki", zorganizowane przez Polskie Lobby Przemysłowe im. Eugeniusza Kwiatkowskiego. Uczestniczący w Forum niżej podpisani przedstawiciele organizacji działających na rzecz przemysłu obronnego i lotniczego oraz obronności, a także związków zawodowych różnych nurtów, uchwalili niniejszy tekst uchwały.

 

  1. Badania własne na potrzeby obronności, opracowywanie sprzętu wojskowego i jego produkcja są przedsięwzięciami bardzo opłacalnymi tak dla budżetu państwa, jak i ze względów politycznych, ponieważ gwarantują suwerenność, ograniczają import i stwarzają możliwość eksportu. Daje to zatrudnienie nie tylko w zakładach zbrojeniowych i działających na ich rzecz jednostkach badawczo -rozwojowych, ale także w przedsiębiorstwach z nimi skooperowanych i we współpracujących z tymi jednostkami wyższymi uczelniami i innymi ośrodkami badawczymi- cywilnymi i wojskowymi. Prace badawczo - rozwojowe na potrzeby obronności mogą wykreować zapotrzebowanie na ambitne prace naukowe w wielu ośrodkach akademickich i instytutach, zaś wyniki prac na potrzeby obronności stwarzają szansę na ich wykorzystanie w innych gałęziach gospodarki. Uwzględniając trafny dobór celów badawczych i rozwojowych z punktu widzenia użyteczności przewidzianych rezultatów.
  2. Przemysł zbrojeniowy, podobnie jak budownictwo, a świadczą o tym historyczne precedensy, może być istotnym stymulatorem nakręcania koniunktury. Rozwój przemysłu obronnego w sytuacji recesji spowodowanej brakiem efektywnego popytu wywołuje podobne skutki mnożnikowe jak wzrost inwestycji. Są liczne dowody na to, że skutki te są znacznie większe ze względu na specyfikę przemysłu zbrojeniowego polegającą na jego silnych związkach kooperacyjnych z najnowocześniejszymi dziedzinami reszty gospodarki i kompleksem naukowo -technicznym oraz na względnie ustabilizowanych relacjach finansowych. W warunkach recesji spowodowanej brakiem efektywnego popytu (na rynku konsumpcyjnym są towary, ale ludzie mają mało pieniędzy) przemysł obronny jawi się jako ta branża, która bez powiększania i tak nadmiernej masy towarów konsumpcyjnych, dając płace swoim pracownikom kreuje efektywny popyt na te właśnie zalegające towary.
  3. Biorąc powyższe argumenty pod uwagę można z całą pewnością stwierdzić, że związane z modernizacją i wyposażeniem polskiej armii zamówienia w polskim przemyśle i jego zapleczu badawczo — rozwojowym mogą stać się silnym impulsem ożywiającym polską gospodarkę, ułatwiającym przezwyciężenie pogłębiającej się recesji.
  4. Niepokoi nas stan polskiej armii. Znajdujący się na jej wyposażeniu w większości poradziecki sprzęt gwałtownie się starzeje. W ramach wprowadzania do Sił Zbrojnych RP nowego uzbrojenia i sprzętu wojskowego zakupiono niewielkie jego ilości. Jest to sprzęt przede wszystkim pomocniczy, niemający zasadniczego wpływu na potencjał bojowy poszczególnych komponentów sił zbrojnych. Od wielu lat polska armia podlega nieustannym redukcjom, staje się coraz mniejsza, lecz, niestety, nie nowocześniejsza. Dlatego szansą na przezwyciężenie postępującej technicznej degradacji polskiej armii stał się „Program przebudowy i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP w latach 2001 - 2006". Po raz pierwszy ma on umocowanie ustawowe. Jednak już w pierwszym roku realizacji programu 6-letniego, zapisy ustawowe nie były przestrzegane. Niedofinansowanie budżetu w bieżącym roku oraz skutki niedofinansowania z roku ubiegłego zmniejszyły faktyczne możliwości wydatkowania środków finansowych o ok. 1,5 mld. zł. nie zrealizowane zadania tegoroczne będą musiały być przeniesione na 2002 rok. Praktycznie oznacza to zagrożenie realizacji programu 6-letniego. Wobec sztywnego charakteru wydatków związanych z liczebnością stanów osobowych wszelkie ograniczenia środków finansowych przekładają się na mniejsze możliwości realizacji • wydatków majątkowych związanych z modernizacją armii oraz zabezpieczających szkolenie wojsk.
  5. Chociaż wydatki na obronę narodową planowane na rok 2002 zostały potraktowane priorytetowo, to jednak po uwzględnieniu inflacji należy spodziewać się, że nastąpi realny spadek wartości budżetu MON o ok. 2%. Przy czym wydatki majątkowe w przyszłym roku - podstawowa kategoria opisująca wzrost stopnia modernizacji technicznej sił zbrojnych — wyniosą ok. 1,6 mld. zł., czyli będą stanowić zaledwie 11 % wydatków budżetu resortu obrony narodowej, przy 17% zaplanowanych w programie. Dlatego postulujemy, aby w przyszłorocznym budżecie MON wydatki wojska liczone były co najmniej w relacji do PKB z roku poprzedzającego, a nawet należy rozważyć utrzymanie zapisu w ustawie budżetowej o przeznaczeniu na obronność w 2002 roku kwoty 16, l mld. zł., zaplanowanej w programie 6 - letnim.
  6. Uważamy, że należy przestrzegać postanowień zawartych w 6-letnim programie jako ustaleń kierunkowych. Realizacja priorytetów zawartych w programach modernizacyjnych, przy obniżonych jednakże środkach budżetowych, powinna uwzględniać zmienione możliwości, jakie stwarza ustawa o 6-letnim finansowaniu Sił Zbrojnych, a zwłaszcza artykuł dopuszczający zawieranie umów wieloletnich i artykuł umożliwiający wykorzystanie środków pozabudżetowych. Należy również umożliwić rozłożenie płatności za dostawy uzbrojenia i sprzętu wojskowego na 10-15 lat.
  7. Poszczególne rodzaje Sił Zbrojnych RP współpracują z licznymi przedsiębiorstwami obronnymi i remontowo-produkcyjnymi oraz wieloma innymi polskimi firmami, zarówno w zakresie produkcji nowych systemów uzbrojenia, wytwarzania podzespołów i części zamiennych, jak i remontów i serwisu. Realizacja takich programów jak wprowadzenie na wyposażenie Wojsk Lotniczych samolotu wielozadaniowego, na wyposażenie Wojsk Lądowych kołowego transportera opancerzonego, rakiety przeciwpancernej nowej generacji, systemu obrony przeciwlotniczej „LOARA" i. modernizacja czołgu T-72 do standardów NATO oraz wprowadzenie na wyposażenie Marynarki Wojennej - korwet wielozadaniowych, niszczycieli min i nowych generacji rakiet oraz torped, a także modernizacja śmigłowca W-3 i prace nad nowymi śmigłowcami, w tym śmigłowcem pola walki, może przyczynić się do modernizacji i rozwoju wielu polskich przedsiębiorstw, nie tylko obronnych. Dlatego programy te powinny być konsekwentnie wspierane .Natomiast do czasu wdrożenia nowych wyrobów i zakończenia  prac  badawczych przedsiębiorstwa  powinny  kontynuować dotychczasowe dostawy w ilościach gwarantujących zachowanie potencjału obronnego.
  8. Dalsze funkcjonowanie jednostek badawczo-rozwojowych pracujących na rzecz obronności, zarówno cywilnych, jak i wojskowych, wymaga nie tylko wieloletnich i stabilnych nakładów finansowych, lecz także sprzyjających rozwiązań prawnych. Wprowadzone w ostatnim czasie zmiany w ustawodawstwie polskim ograniczają swobodę i podnoszą koszty działalności gospodarczej, stawiając podmioty prawne o różnej formie własności w nierównoprawnej  sytuacji,  zmniejszając konkurencyjność i atrakcyjność oferty na rynku krajowym. Największym zagrożeniem dla funkcjonowania jednostek badawczo-rozwojowych pracujących na potrzeby obronności są aktualnie zmiany w ustawach o finansach publicznych i zamówieniach publicznych. Stad powinno się wyłączyć iednostki badawczorozwojowe z sektora finansów publicznych, tak jak to jest w przypadku banków, przedsiębiorstw państwowych i spółek prawa handlowego bo działalność jbr-ów jest o podobnym rynkowym charakterze. Natomiast w ustawie o zamówieniach publicznych wprowadzić należy poprawkę wyłączającą z procedury zamówień publicznych zamówienia pozyskane w drodze procedury przetargowej. Z kolei ustawa o obrocie specjalnym jest zbyt restrykcyjna i potrzebna jest weryfikacja jej przepisów. Istotną przyczyną słabej kondycji wielu jednostek badawczo-rozwojowych są małe środki na badania i rozwój, niestabilność, finansowania, brak umów wieloletnich gwarantujących te środki. Szczególnie pomocna dla zwiększenia efektywności badań w zakresie obronności może być zmiana postępowania Komitetu Badań Naukowych w zakresie projektów celowych na potrzeby obronności. Ponadto konieczna wydaje się być bliska współpraca pomiędzy MON i KBN w zakresie planowania i zagwarantowania adekwatnych środków na projekty celowe w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa państwa.
  9. Polskiemu systemowi obronnemu, który znajduje się w sytuacji kryzysowej potrzebne są reformy. Podstawą programu zmian powinno być powstanie jednolitego systemu zarządzania sferą rozwoju i zakupów sprzętu wojskowego. Odpowiednia agenda rządowa o szerokich kompetencjach decyzyjnych musi tworzyć stabilne plany i kierować ich realizacją z wieloletnią perspektywą zgodną ze Strategią RP. Urząd Zakupów Uzbrojenia i Przemysłu Obronnego powinien zastąpić kilka obecnie funkcjonujących i konkurujących struktur w URM, MON, MSWiA, MF i MG. Przy jego powstaniu wystarczy wykorzystanie etatów do tej pory istniejących w tych ministerstwach. Powinni w nich bowiem pozostać jedynie specjaliści niezbędni do wymiany informacji i bezpośredniego nadzorowania prac Urzędu, potrzebni także w okresie przejściowym. W samym Urzędzie funkcje powinny być obejmowane w wyniku konkursów.
  10. Do zadań Urzędu powinno należeć m.in.:

-zarządzanie i koordynowanie wszelkiej działalności związanej z zakupami i rozwojem sprzętu związanego z bezpieczeństwem kraju, w tym koordynacja transakcji kompensacyjnych,

- organizacja i nadzór nad krajowymi i międzynarodowymi programami badawczo-rozwojowymi w zakresie obronności,

- nadzór nad krajowym przemysłem obronnym (w tym jednostkami badawczo-rozwojowymi, wojskowymi zakładami remontowymi i spółkami realizującymi obrót sprzętem specjalnym) zarówno pozostającym w polskich rękach jak i przedsiębiorstwami zagranicznymi działającymi na naszym terenie. Nadzór nad przedsiębiorstwami i programami byłby oparty na kryteriach merytorycznych i finansowych odpowiadających standardom światowym. Ze względu na znaczny obszar kompetencji. Urząd - przynajmniej w początkowym okresie - powinien być podległy premierowi. W przyszłości mógłby on zostać podporządkowany MON.

  1. Niezależnie od żądań ożywienia rozwoju Przemysłu Zbrojeniowego , jego realizacja będzie wiązana się z pewną redukcja zatrudnienia. W związku z powyższym zwracamy się z prośba o zabezpieczenie środków finansowych na osłony socjalne dla zwalnianych pracowników cywilnych wojska w zrestrukturyzowanych i redukowanych zakładach oraz zwalnianych pracowników Przemysłu Zbrojeniowego.

 

Niżej podpisani liczą na wnikliwe zapoznanie się z powyższymi argumentami i postulatami przez przedstawicieli rządu i parlamentarzystów, ponieważ dotyczą one żywotnych interesów państwa polskiego i jego suwerenności.

 

POSTANOWIENIE FORUM

 

Forum wyraża wolę załóg przedsiębiorstw Przemysłu Zbrojeniowego i Jednostek Badawczo Rozwojowych, którym przyświeca dobrze rozumiany interes narodu i żywi nadzieję, że przedstawione problemy zostaną przyjęte do realizacji w możliwie najkrótszym czasie.