U c h w a l a
Ogólnopolskiego Forum Programowego

W dniu 14 listopada 2002 r. w Warszawie odbylo sie Ogólnopolskie Forum Progra-mowe pt.: „Alternatywne koncepcje przezwyciezenia kryzysu gospodarczego w Polsce”, zor-ganizowane przez Ogólnopolski Komitet Protestacyjny i Polskie Lobby Przemyslowe im. Eu-geniusza Kwiatkowskiego wspólnie z Forum Zwiazków Zawodowych, Zwiazkiem Zawodo-wym Inzynierów i Techników, Zwiazkiem Zawodowym Maszynistów Kolejowych w Polsce, Ogólnokrajowym Zrzeszeniem Zwiazków Zawodowych Pracowników Ruchu Ciaglego, NSZZ "Solidarnosc 80", Porozumieniem Zwiazków Zawodowych "Kadra" i Wolnym Zwiazkiem Za-wodowym "Sierpien 80" .
Na zakonczenie obrad nizej podpisani przyjeli nastepujacy tekst.
Z uwagi na niekompetentne elity polityczne i zdominowanie osrodków wladzy w pan-stwie przez ideologie oraz ignorancje, w efekcie popelnionych bledów, w okresie ostatnich czternastu lat uksztaltowal sie w Polsce model gospodarczy, w którym brakuje odpowiedniej ilosci pieniedzy, dominuje kapital zagraniczny a gospodarka nastawiona jest na import i trans-fer kapitalu zagranicznego. Skutkuje to drastycznie rosnacym bezrobociem, upadkiem coraz wiekszej ilosci przedsiebiorstw i poglebiajaca sie pauperyzacja coraz wiekszych grup spole-czenstwa.

  1. Pieniadz w sposób ulomny przeplywa w gospodarce. Przykladem sa pieniadze groma-dzone przez Polaków w II filarze emerytalnym. Zamiast finansowac rozwój realnej sfery go-spodarki, lokowane sa w obligacje, akcje i inne papiery wartosciowe. Niewlasciwa jest polityka kursu pieniadza, przejawiajaca sie stalym wzrostem wartosci waluty krajowej. Nie wynika on ze wzrostu wydajnosci pracy i przewagi eksportu nad importem, ale naplywu spekulacyjnego kapitalu zagranicznego, zwabionego przez wysoki poziom stóp procentowych, nie odzwiercie-dlajacych rzeczywistego poziomu rentownosci w gospodarce. Prowadzi to do utrwalania sie stanu niskiej konkurencyjnosci produkcji krajowej w stosunku do zagranicznej. W zdrowej gospodarce wzrost wydajnosci powinien odbywac sie poprzez inwestycje, które zwiekszaja produkcje na zatrudnionego i tworza nowe miejsca pracy. Gdy jednak stopy procentowe sa znacznie zawyzone, kredyt inwestycyjny staje sie za drogi, to jedyna droga powiekszania wy-dajnosci staje sie redukcja zatrudnienia. Instrumentami tymi posluzyla sie zainicjowana przez Leszka Balcerowicza polityka schladzania gospodarki, która ponadto ograniczala popyt we-wnetrzny.
  2. Dotychczasowa polityka gospodarcza realizowana przez poszczególne rzady nastawiona jest na wielki import wszelkich dóbr z zagranicy oraz na obrone interesów importerów. Sprzy-jala temu wspomniana polityka kursowa, zawyzajaca wartosc zlotego, uderzajaca jednoczesnie w eksport. Dlatego z roku na rok narastal deficyt handlowy. W ciagu ostatnich 10 lat deficyt handlowy Polski przekroczyl 100 mld USD, a w obrotach z Unia Europejska wyniósl 70 mld USD. W strukturze importu dominuje import zaopatrzeniowy (stanowiacy 70% calego impor-tu) sprowadzanie dóbr konsumpcyjnych stanowi 15-20%, a zaledwie 10% importu stanowi import dóbr inwestycyjnych. Jedna z przyczyn tego stanu rzeczy jest polityka zagranicznych przedsiebiorstw w Polsce, które wykupily polskie firmy. Przedsiebiorstwa te opieraja swoja produkcje o import dokumentacji i podstawowych komponentów z zagranicy. Powoduje to bankructwo polskich kooperantów i zanik polskiego zaplecza badawczo-rozwojowego. Przy-kladem moze byc los Fabryki Kabli w Ozarowie po sprzedazy kontrolnego pakietu akcji Tele-komunikacji Polskiej S.A. inwestorowi zagranicznemu.
  3. System bankowy w Polsce po przyjeciu go przez banki zachodnie nadal jest niesprawny i nie sluzy polskiej gospodarce. Banki bedace wlasnoscia zachodnich instytucji finansowych za-wyzaja ocene ryzyka transakcji z przedsiebiorstwami krajowymi, co przy wysokich stopach procentowych banku centralnego skutkuje drastycznym poziomem oprocentowania kredytów i stopy redyskonta weksli. W rezultacie banki ograniczaja sie do wspólpracy z duzymi przedsie-biorstwami i sektorem budzetowym. Najchetniej lokuja swe aktywa w papiery dluzne przed-siebiorstw, które przez swoje wysokooprocentowane dlugi doprowadzane sa do upadlosci. Ofiara takiego postepowania ostatnio stala sie Stocznia Szczecinska i caly przemysl stocznio-wy - takze polskie hutnictwo, a z przemyslu motoryzacyjnego - zaklady Daewoo.
  4. Dla ozywienia polskiej gospodarki niezbedne jest odpowiednia emisja pieniedzy przez NBP i umiejetne ich wprowadzenie do obiegu gospodarczego. Na przyklad nalezy przyjac ustawe o restytucji zasobów pienieznych ZUS. Okazja sluzaca do tego jest proces zakladania klientom ZUS osobistych kont, na których ma sie odtworzyc ich oszczednosci z czasów PRL. Dzieki temu radykalnie poprawilaby sie modernizacja gospodarki, a ZUS przestalby byc obcia-zeniem dla budzetu panstwa. Czesc tych srodków ZUS powinien ulokowac w akcjach nie-sprywatyzowanych firm publicznych jak: PKP, elektrownie i kopalnie. Tak wielki inwestor stabilizowalby te przedsiebiorstwa i nadawal im narodowy charakter. Skarb Panstwa, uzyskane pieniadze ze zbycia ZUS akcji publicznych spólek, przekazac powinien do specjalnie powola-nego Narodowego Funduszu Inwestycyjnego, którego zadaniem powinno byc finansowanie wielkich projektów infrastrukturalnych. Projekty te nakrecalyby koniunkture gospodarcza i umacnialy narodowa wlasnosc.
    Trzeba równiez ustawowo zagwarantowac, ze co najmniej jedna czwarta zasobów ko-mercyjnych funduszy emerytalnych w ciagu najblizszych lat przeznaczona powinna byc na fi-nansowanie budownictwa mieszkaniowego. Ponadto niezbedne jest objecie gwarancjami Skar-bu Panstwa zródel finansowania projektów rozwojowych firm publicznych.
  5. Z powodu braku kapitalu znajdujacego sie w dyspozycji polskiego spoleczenstwa i zi-gnorowania propozycji dotyczacych tworzenia akcjonariatu pracowniczego i obywatelskiego, prywatyzacja polskich przedsiebiorstw przemyslowych doprowadzila do przejecia najlepszych z nich przez kapital zagraniczny. Kapital ten przejmujac nasze firmy, przede wszystkim przej-mowal wielki i chlonny 40-milionowy rynek. W rezultacie zdominowanie polskiej gospodarki przez kapital zagraniczny utrudnia nam prowadzenie w skali panstwa suwerennej polityki przemyslowej i gospodarczej panstwa. Szansa na utrzymanie i odzyskanie polskiej wlasnosci w gospodarce jest odpowiednio zaprojektowany akcjonariat pracowniczy, wykorzystujacy m.in. doswiadczenia amerykanskie. Akcjonariat ten powinien opierac sie na zasadzie niezbywalnosci akcji w calym okresie zatrudnienia pracownika oraz ich zablokowaniu. Jedno i drugie osiaga sie przez deponowanie ich w przyzakladowym pracowniczym funduszu inwestycyjnym, zarza-dzanym przez przedstawicieli pracowników i fachowców. Jesli akcjonariat ma sie upo-wszechniac, to musi korzystac z pomocy panstwa, jak w USA. Nalezy zatem ten system uzu-pelnic zachetami podatkowymi. Najprostsze byloby zwolnienie podatkowe dla inwestowanej w swoja firme 13 pensji, traktowanej jako tradycyjna ulga inwestycyjna. Innym sposobem na upowszechnienia akcjonariatu pracowniczego jest stworzenie odpowiednich warunków spól-kom pracowniczym. Na przyklad w sciezce leasingowej powinno byc jak najszybciej zniesio-ne bezsensowne ograniczenie rozmiarów prywatyzowanych przedsiebiorstw. Powinien byc obnizony próg wlasnego wkladu kapitalowego. Ulatwiona tez powinna byc splata rat leasin-gowych oraz mozliwosc pobierania kredytu przed zakonczeniem ich splat.
  6. Krytyczny stan bardzo wielu polskich przedsiebiorstw - ich zadluzenie, niski poziom plynnosci finansowej i zagrozenie bankructwem wielu z nich spowodowane sa przyczynami o charakterze systemowym. Wywoluje je niesplacalne zadluzenie, niedoinwestowanie, brak za-mówien – takze rzadowych, brak stabilnosci w dostepie do kredytów bankowych oraz ich wy-soki koszt. W tej sytuacji niezbedne jest umocnienie zdolnosci polskich przedsiebiorstw prze-myslowych do samofinansowania rozwoju i konkurowania, m.in. celowe jest utworzenie ni-skooprocentowanego funduszu panstwowego, wspierajacego rozwój przemyslu, umozliwiaja-cego przedsiebiorstwom przemyslowym zaciaganie kredytów niezbednych do utrzymywania ich plynnosci finansowej oraz wspierajacego bezpieczne podejmowanie inwestycji moderniza-cyjno-rozwojowych. Takie rozwiazanie mogloby uratowac m.in. polski przemysl stoczniowy.
  7. Dotychczasowa polityka energetyczna poszczególnych rzadów, w naszym przekonaniu nie sprzyja bezpieczenstwu energetycznemu Polski. Uwazamy, ze niezbedne sa spójne, eko-nomicznie uzasadnione bilanse energetyczne Polski dla dlugich okresów prognostycznych. W przypadku elektroenergetyki utrzymanie rozproszenia organizacyjnego podsektorów wy-twórczego i dystrybucyjnego w Polsce ma na celu stworzenie najkorzystniejszych warunków do selektywnej wyprzedazy zagranicznym monopolom tego strategicznego sektora gospo-darczego. Jest to polityka sprzeczna z interesem narodowym Polski. Z doswiadczen krajów rozwinietych wynika, ze efektywnosc i zdolnosc do samodzielnego rozwoju elektroenergetyki uzyskuje sie w drodze integracji kapitalowej i organizacyjnej calego potencjalu produkcyjnego, przesylowego i dystrybucji w kilku silnych organizacjach gospodarczych – z róznym stopniem interwencjonizmu panstwa. Dlatego niezbedne sa:
    - pionowa konsolidacja organizacyjna i kapitalowa w calym obszarze elektroenergetyki,
    - zwiazki kapitalowe pomiedzy elektrowniami i elektrocieplowniami, kopalniami wegla ka-miennego i brunatnego – jako trwalymi dostawcami paliwa.
    Uczestnicy konferencji zadaja powolania niezaleznych ekspertów, którzy ocenia dotychczaso-we dzialania rzadu dotyczacego sprzedazy STOEN. Dzialania te budza nasz najwyzszy niepo-kój.
  8. W sektorze gazownictwa niezbedna jest zmiana polityki importu gazu ziemnego. Aktualna realna ocena mozliwosci zagospodarowania gazu ziemnego w polskiej gospodarce – ilosciowa i ekonomicznie uzasadniona w prognozie do 2020 r. – nakazuje:
    ? renegocjacje lub anulowanie kontraktu 100-lecia na import gazu ziemnego z Rosji okreslo-nego na dostawe do Polski 250 mld m3 w okresie do 2020 r. – w aspekcie:
    - ograniczania ilosci dostaw gazu z Rosji do 2020 r.,
    - dywersyfikacji dostaw z importu (Norwegii, Dania) ze wzgledu na bezpieczenstwo energetyczne,
    ? wynegocjowania nizszych cen gazu z Rosji oraz oplat tranzytowych za przesyl gazu ga-zociagiem Jamal – Europa przez Polske – na poziomie stosowanym w krajach UE.
    ? doprowadzenia do zgodnosci zasad budowy gazociagu jamalskiego z polskim prawem; powinien on byc wlasnoscia Polski, a zatem winien byc znacjonalizowany, lacznie z ulozo-nym równolegle do niego kablem swiatlowodowym (przyklad – Ukraina, Czechy).
    Nowy kontrakt powinien miec charakter kompleksowy i objac wszystkie aspekty pozyskiwania gazu z Rosji do Polski oraz inwestycji okreslonej mianem gazociagu tranzytowego Jamal- Europa na terytorium Polski.
    Doceniajac range i znaczenie dla gospodarki narodowej Zakladow Wielkiej Syntezy Chemicznej,których ciagle jeszcze znaczaca czesc produkcji jest eksportowana nalezy umozli-wic dostawy srowca gazowego w cenie zrównowazonej z krajami UE (Francja, Niemcy)
    Negatywnie oceniajac dotychczasowe dzialania PGNiG w zakresie pakietu porozumien gazowych z Rosja nalezy zerwac z monopoem dostaw gazu dla zakladów wielkiej syntezy.
    Dzialajac zgodnie z zaadami ekonomii nalezy oprzec dostawy surowca gazowego dla w/w zakladów glównie na krajowych zlozach gazu w cenie nie wyzszej niz 60 USD/1000m3
    Nalezy umozliwic zakupy gazu dla w/w zakladów np. na Ukrainie Zachodniej, Kazach-stanie itp.
    Nalezy doprowadzic do budowy terminalu LNG (gaz ziemny skroplony).
  9. Szczególny niepokój budzi bezczynnosc panstwa , a w szczególnosci Ministerstwa Gospo-darki wobec sektora górnictwa wegla kamiennego, któremu grozi widmo upadlosci. Jedno-czesnie zdecydowanie przeciwstawiamy sie likwidacji kolejnych kopaln, znacznemu ogranicze-niu potencjalu wydobywczego polskich kopaln i kolejnym drastycznym redukcjom zatrudnie-nia. Analiza dotychczasowgo rozwoju sytuacji w polskim górnictwie wegla kamiennego wskazuje, ze zapasc tej branzy nie jest wynikiem przyczyn obiektywnych i zlej pracy samych kopaln, a glównie celowego oddzialywania systemu podatkowo-finansowego niekorzystnego dla górnictwa i nieuwzgledniajacego jego specyfiki.
  10. Do kluczowych problemów w sektorze naftowym nalezy zaliczyc:
    • zachowanie konkurencyjnosci cenowej w stosunku do importu,
    • dalsza modernizacje sieci dystrybucyjnej,
    • realizacje inwestycji proekologicznych,
    • utworzenie 90-cio dniowych, obowiazujacych rezerw paliw plynnych, a to w aspekcie wej-scia Polski do UE (Dyrektywa 68/414 EEC.) – co w warunkach polskich bedzie mozliwe do zrealizowania do konca 2008 r.
    Dla zachowania bezpieczenstwa energetycznego kraju niezbedne jest utrzymanie praw wla-snosci w rekach polskich – przetwórstwa ropy naftowej w glównych rafineriach w Gdansku i Plocku, transportu oraz dystrybucji. Pionowa organizacja i stan posiadania sa decydujacymi czynnikami konkurencyjnosci, bezpieczenstwa i ekonomii.
  11. Infrastruktura nalezaca do strategicznych dziedzin gospodarki: elektroenergetyka, gazow-nictwo, telekomunikacja i kolej – zorganizowane w systemy sieciowe wymagajace czasowej lub przestrzennej koordynacji, zmniejszaja koszty z tytulu „korzysci skali”, funkcjonujac zinte-growane na jak najwiekszym obszarze. Ze wzgledu na ich znaczenie dla funkcjonowania calej gospodarki i uzytecznosc publiczna, powinny one pozostac pod kontrola panstwa. Daleko ida-ca liberalizacja rynku przewozów kolejowych, atomizacja i ewentualny upadek PKP, nie po-zwola polskiej kolei wygrac konkurencje z kolejami zachodnimi.
    Sprzeciwiamy sie prywatyzacji PKP prowadzacej do grabiezy i upadlosci majatku przedsie-biorstwa (majatku clego Narodu Polskiego).
    Domagamy sie skierowania prac restrukturyzacyjnych w kierunku ratowania Narodowego charakteru polskich kolei i dotowanie prospolecznych przewozów regionalnych. Zadamy od-wrócenia procesu rozdrobnienia przedsiebiorstwa na dziesiatki malych zle zarzadzanych spól-ek.
  12. Uwazamy, ze zwiazane z modernizacja i wyposazeniem polskiej armii w zamówienia w polskim przemysle obronnym moga stac silnym impulsem ozywiajacym polska gospodarke, ulatwiajacym przezwyciezenie poglebiajacej sie recesji. Dlatego naklady na obronnosc powinny wynosic co najmniej 2 procent PKB, zas udzial wydatków majatkowych w budzecie MON powinien wzrosnac do 15 procent. Tylko wtedy bedzie mozliwa konsekwentna realizacja 6-letniego Programu modernizacji i przebudowy Sil Zbrojnych RP. Wzrosnac powinny takze wydatki na prace badawczo-rozwojowe na rzecz obronnosci.

Nizej podpisani wzywaja Rzad RP do natychmiastowej zmiany dotychczas realizowa-nej polityki gospodarczej, która doprowadzila polska gospodarke do stanu glebokiego kryzysu i recesji. Wzywamy Sejm RP do powolania Nadzwyczajnej Komisji Sejmowej d/s naprawy gospodarki z udzialem grona niezaleznych ekspertów spoza parlamentu.
Jednoczesnie wyrazamy wole wspóldzialania w realizacji wyzej przedstawionych postu-latów.


Warszawa 14 listopada 2002 r.